H Περίοδος 1897 – 1903

        Η Οργάνωση των Βουλγάρων

   Το 1897 χαρακτηρίζεται από τους ιστορικούς σαν απαρχή της απαρχή της συστηματικής εξοντωτικής πολιτικής της Βουλγαρίας σε βάρος του πληθυσμού της Μακεδονίας. Από το 1897 ως το 1899 μόνο στην περιοχή του Μοναστηρίου δολοφονήθηκαν από το βουλγαρικό Κομιτάτο 175 Έλληνες πρόκριτοι, δάσκαλοι, ιερείς και άλλων επιφανών προσωπικοτήτων, οι οποίοι αποτελούσαν τους κύριους μοχλούς της ελληνικής αντίστασης.

   Πρώτη ενέργεια των Βουλγάρων ήταν η οργάνωση καινούριων συμμοριών κομιτατζήδων (τσέτες), των οποίων βασικά ηγετικά στελέχη ήταν οπαδοί της ΕΜΕΟ (Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης). Κάθε τσέτα είχε δέκα περίπου κομιτατζήδες και ο αρχηγός της ονομαζόταν βοεβόδας.

   Το Κομιτάτο με τις τσέτες και τη βοήθεια των βουλγάρων εμπορικών πρακτόρων άρχισε τη συστηματική οργάνωση σε κάθε χωριό. Ο βοεβόδας της περιοχής όριζε σε κάθε χωριό μια επαναστατική επιτροπή, παρακολουθούσε τους αντιδραστικούς και συγκεντρούσε εφόδια και χρήματα. Οι απειλές, οι πιέσεις, οι εκβιασμοί, οι συνωμοτικές προδοσίες Ελλήνων στις τουρκικές Αρχές, οι εμπρησμοί, τα βασανιστήρια, οι βιασμοί και οι φόνοι άρχισαν να γίνονται συνηθισμένα και καθημερινά φαινόμενα. Πολύ συχνά θύματα της σλαβικής θηριωδίας έπεφταν και σλαβόφωνοι Έλληνες που δεν προσχωρούσαν στην Εξαρχία. Έχει υπολογιστεί ότι στην περίοδο 1899 – 1902 σκοτώθηκαν περισσότεροι από 200 Πατριαρχικοί στη Μακεδονία και πολλοί άλλοι καταδιώχτηκαν από τις τσέτες και αναγκάστηκαν να εκπατριστούν.

   Ειδικά στην περιφέρεια της Καστοριάς (όπου υπαγόταν και η Εράτυρα), σύμφωνα με τις γραπτές ομολογίες αρχικομιτατζήδων, η βουλγαρική οργάνωση είχε σημειώσει ελάχιστες επιτυχίες επειδή συνάντησε σφοδρή αντίσταση από μέρους των συμπαγών ελληνικών πληθυσμών των χωρών.

   Οι τουρκικές Αρχές απ’ τη μεριά τους εφάρμοζαν την τακτική του «διαίρει και βασίλευε»  και τηρούσαν μετριοπαθή στάση για να μην κατηγορηθούν ότι αδιαφορούσαν εντελώς και δεν έδειχναν καμιά διάθεση να ανακόψουν αποτελεσματικά τις βιαιοπραγίες των Βουλγάρων. Ο Σουλτάνος εξαιτίας της αποδιοργάνωσης και της αποσύνθεσης  του τουρκικού Κράτους, ζήτησε επανειλημμένες προτάσεις προς την ελληνική κυβέρνηση για σύναψη συμμαχίας με την Τουρκία προς αντιμετώπιση του βουλγαρικού, του σερβικού αλλά και του ρουμανικού κινδύνου, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δυσπιστούσε.

   Τελικά ο ορατός κίνδυνος εκσλαβισμού των Μακεδόνων ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να ξεπεράσει τη δυσπιστία της και να ζητήσει από την Υψηλή Πύλη συνεργασία με τον ελληνισμό ενάντια στην κοινή απειλή.

   Όμως το περίφημο δόγμα της ελληνοτουρκικής σύμπραξης, βασισμένο στην «άψογη» στάση των ελληνικών κυβερνήσεων, το οποίο είχε υπαγορευτεί από τις αλλεπάλληλες δυσμενείς συγκυρίες, όχι μόνο δεν ωφέλησε το μακεδονικό ελληνισμό, αλλά αντίθετα τον έβλαψε σημαντικά εξαιτίας της φυσικής ανεπάρκειας της τουρκικής διοίκησης, της διαφθοράς των τουρκικών Αρχών, που εξαγοράζονταν με μεγάλα χρηματικά ποσά από τους Βούλγαρους και τέλος εξαιτίας των παρεμβάσεων των ξένων Προξένων ή Πρεσβευτών υπέρ των Βουλγάρων.

   Την παραπάνω αδυναμία της τουρκικής κρατικής μηχανής και τη γενική ανωμαλία, το βουλγαρικό Κομιτάτο την εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο. Δημιούργησε τέλεια οργάνωση στη Μακεδονία σαν να επρόκειτο για πειθαρχημένο τακτικό στρατό. Υπήρχαν βαθμοφόροι, ταχυδρόμοι, κατάσκοποι, οδηγοί, πράκτορες, τροφοδότες και εκτελεστές. Λειτούργησε επίσης τέλειο φορολογικό σύστημα που στηριζόταν σε φορολογικό Νόμο του Κομιτάτου.

   Το παρακάτω απόσπασμα της επιστολής που έστειλε η Μακεδόνισσα ηρωίδα Μελπομένη Αυγερινού προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό στις 25 Ιουλίου 1903 είναι πολύ χαρακτηριστικό για την όλη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί: «…Τι την θέλετε την φιλίαν σας μετά των Οθωμανών; Δια μόνον τον λόγον όπως διατηρήσωμεν τα μέρη μας; Αλλ’ όταν τα μέρη μας τα αρπάσωσιν οι Βούλγαροι, τον κόσμον μας κατακρεουργήσωσιν, η φιλία μας μετά της Τουρκίας εις τι απομένει:»

   Η ωμότητες των Βουλγάρων κομιτατζήδων έφταναν στα αυτιά των Ερατυρέων. Άλλωστε, έλεγαν πολλοί, πως στην Εράτυρα δε θα φτάσουν οι Βουλγαρικές τσέτες, ούτε η σλαβική προπαγάνδα γιατί είναι μακριά από τη σλαβόφωνη ζώνη. Γιατί δεν υπάρχει στο χωριό ούτε ένας σλαβόφωνος, αλλά και γιατί έχει τουρκική στρατιωτική φρουρά.

   Με το πέρασμα όμως του χρόνου, στην Εράτυρα άρχισε να δημιουργείται ένα πάγωμα και μια αβεβαιότητα, που δεν άργησε να μετατραπεί σε φόβο και αγωνία που ολοένα μεγάλωναν καθώς, από το Νοέμβριο του 1898 οι βουλγαρικές συμμορίες κατέβαιναν νοτιότερα και πλησίαζαν στην περιοχή της Εράτυρας.

   Συγκεκριμένα το 1898 ο Παβέλ Χριστώφ, από το Ζέλοβο (Ανταρτικό) της Φλώρινας, που ήταν ο αρχηγός και ο καθοδηγητής του Βουλγαρικού Κομιτάτου, στάλθηκε από την Σόφια ως διευθυντής τάχα του Βουλγαρικού Σχολείου Ντύμπενης (Δασοχωρίου) Καστοριάς. Βοηθό του και προπαγανδιστή στα χωριά είχε τον Λαζάρ Παπατράϊκωφ. Την ίδια εποχή στην περιοχή του Άργους Ορεστικό – Νεστορίου δρούσε προπαγανδιστής ο Κούζο Παπαστεφώφ.

   Η δυάδα Χριστώφ-Παπατράϊκωφ, πίστευε ότι θα έπαιρναν με το μέρος τους πρώτα τους «Γραικομάνους» κι έπειτα τα χωριά που ήταν καθαρά ελληνικά-πατριαρχικά. Για το σκοπό αυτό,  παράλληλα με την προπαγάνδα προέβαιναν και σε αγορά όπλων, με τα οποία αρχικά κατάρτισαν τρομοκρατική ομάδα με αρχηγό τον ίδιο τον Παπατράϊκωφ και αργότερα στρατολόγησαν και άλλους τρομοκράτες ντόπιους φυγόδικους, που αποτέλεσαν τις πρώτες ένοπλες συμμορίες που είχαν σκοπό τη θανάτωση όσων αρνούνταν να προσχωρήσουν στη βουλγαρική Εξαρχία.

   Επιπλέον το Κομιτάτο για να μπορέσει να επεκτείνει τις αξιώσεις της Βουλγαρίας και σε περιοχές της Μακεδονίας όπου δεν υπήρχαν σλαβόφωνοι (όπως ήταν η Εράτυρα), αλλά και για να δημιουργήσει σταθερό και έμπιστο δίκτυο από πράκτορες, πληροφοριοδότες, φρόντισε και εγκατέστησε, με το πρόσχημα της εύρεσης εργασίας μόνιμης ή εποχικής, σε όλα τα ελληνόφωνα χωριά Βούλγαρους, φανατισμένα όργανα. Αλλού δούλευαν ως υλοτόμοι, αλλού ως καρβουνιάρηδες, αλλού ως εργάτες γης, τσομπάνηδες, μυλωνάδες, κτίστες, αγωγιάτες κλπ. Έτσι ως το νοτιότερο άκρο της Μακεδονίας και σ’ όλη την έκταση της υπήρχαν πράκτορες και στελέχη του Κομιτάτου έτοιμα να δώσουν κάθε δυνατή βοήθεια στις τσέτες.

   Ευτυχώς η δραστηριότητα της φανατισμένης τριάδας Χριστώφ-Παπατράϊκωφ-Παπαστεφώφ, διακόπηκε το 1900, γιατί και οι τρεις συνελήφθησαν από τους Τούρκους για την προπαγανδιστική τους δραστηριότητα και φυλακίστηκαν.

   Από διασταυρωμένες πληροφορίες από αξιόπιστα πρόσωπα, ο μετέπειτα διαβόητος αρχικομιτατζής Μήτρος Βλάχος για μεγάλο διάστημα το 1899 και το 1900 ήταν παραμπάζιος (βοηθός τυροκόμου) στη στρούγκα του Παπαφώτη στην Παλιοκοζάνη και ένας Κόλες ήταν τσομπάνος στους Πιπιλιαγκαίους, τυροκόμος του Παπαφώτη (Γεώργιος  Μπάτζιος).  Επίσης στο μύλο του Τσιάπρα και στο κεραμοποιείο στο Ντοβαμίστι δούλευαν ένας Ιβάν, ένας Μιχάλης και έναν Γιάγκος από τη Ζαγορίτσανη (Βασιλειάδα Καστοριάς).

   Κάποια μέρα όμως το 1900 έφυγαν όλοι ξαφνικά χωρίς να δώσουν καμιά εξήγηση. O Μήτρος Βλαχος μάλιστα άφησε ανοιχτό λογαριασμό στο αφεντικό του και τα υπόλοιπα χρήματα από τη δουλειά του τα ζήτησε αργότερα, όπως θα αναφέρουμε πιο κάτω. Δεν αποκλείεται η ξαφνική φυγή τους να έγινε από φόβο μετά τη διάλυση και τη σύλληψη των προστατών τους Χριστώφ-Παπατράϊκωφ-και Παπαστεφώφ.

   Ειδικά για το Μήτρο Βλάχο, που ήταν Αρβανιτόβλαχος από την Πλιάσα της Αλβανίας, τα γεγονότα δείχνουν ότι η εσπευσμένη φυγή του από τη Σέλιτσα οφειλόταν σε διαταγή του Κομιτάτου, γιατί το 1901 τον συναντούμε πρώτα να είναι απλό μέρος της συμμορίας Πετρώφ και λίγο αργότερα αρχηγό με δική του τσέτα που την αποτελούσαν αρχικά ο πατέρας του και τα δύο αδερφιά του. Η συμμορία αυτή έγινε πασίγνωστη στη Δυτική Μακεδονία για τα αποτρόπαια εγκλήματα που διέπραξε σε βάρος των Ελλήνων.

   Από τις αρχές του 1901 οι φανατισμένοι κομιτατζήδες δολοφόνησαν πάρα πολλούς προκρίτους, ιερείς, δάσκαλους, αλλά και απλούς πολίτες στην περιοχή της Καστοριάς επειδή είχαν αρνηθεί ν’ ασπαστούν τα κηρύγματα του Κομιτάτου.

   Την ίδια εποχή στην περιοχή της Καστοριάς δρούσε και ένα άλλο σώμα με επικεφαλής το θρυλικό Κώτα και πέντε άντρες που όμως υπερασπιζόταν τους Έλληνες Μακεδόνες. Άρχισε τη δράση του από το 1897 αφού πρώτα είχε σκοτώσει μερικούς Τούρκους που δυνάστευαν την περιοχή. Τη δολοφονία του γενναίου αυτού υπερασπιστή των Ελλήνων Ορθοδόξων είχε αναθέσει το Κομιτάτο στο Μήτρο Βλάχο.

   Το Φθινόπωρο του 1901 στη συμμορία του Μήτρου Βλάχου εντάχθηκε και ο πασίγνωστος Βασίλ Τσακαλάρωφ. Το νέο αυτό στέλεχος του βουλγαρισμού, που καταγόταν από το Σμάρδεσι (Κρυσταλλοπηγή) Καστοριάς, είχε φοιτήσει αρχικά σε ελληνικό σχολείο και γνώριζε πολύ καλά την ελληνική γλώσσα. Για το λόγο αυτό πριν το 1901 χρησιμοποιήθηκε ως προμηθευτής όπλων για λογαριασμό του βουλγαρικού Κομιτάτου. Το τραγικό στην υπόθεση αυτή είναι ότι ο Τσακαλάρωφ αγόραζε ελεύθερα τα όπλα στην Ελλάδα και κυρίως στην Αθήνα, με χρήματα που έστελνε η Σόφια και τα μετέφερε στη Μακεδονία με ανυποψίαστους Έλληνες αγωγιάτες δίχως να τον ενοχλεί κανείς.

   Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της άγνοιας και της ευπιστίας των απλοϊκών κατοίκων των χωριών της Μακεδονίας αναφέρουμε το εξής χαρακτηριστικό περιστατικό, που περιγράφει ο Παύλος Μελάς σε επιστολή του από το Παλιόκαστρο της Σιάτηστας στις 11 Μαρτίου 1904: «… Εις το Σαραντοπόρον ήλθεν ο εκ Παλαιοκάστρου οδηγός με το άλογό του, όπου εφορώσαμεν όλα μας σχεδόν τα πράγματα . Ο οδηγός αυτός, Γιώργης, είναι ευφυέστατος και προθυμότατος, αλλά αυτός φοβείται πολύ. Εκ τούτου, όπως μας ολολόγησεν ο ίδιος εμπιστευτικώς, προ ολίγων ημερών επέρασεν ως το Βογατζικόν αρκετά όπλα Βουλγάρων. Δεν νομίζει ότι έκαμε τίποτε το κακόν, διότι ως λέγει, οι Βούλγαροι αγωνίζονται δια την ελευθερίαν και καθώς οι ίδιοι λέγουν ημείς πολεμούμε και οι Έλληνες θα τα χαρούν. Βλέπεις ότι και εδώ ακόμη αυτοί οι αχρείοι έχουν εργασθή…»

    Από την άλλη μεριά οι πράκτορες του Κομιτάτου εξαγόραζαν εύκολα τις τουρκικές και πολιτικές Αρχές λόγω της γνωστής ηθικής κατάπτωσης και διαφθοράς του σουλτανικού καθεστώτος. Έτσι τον Οκτώβριο 1901 το Κομιτάτο ορίστηκε τον Μοσκώφ με τον Τσακαλάρωφ, με περιοχή ευθύνης τα Κορέστια και τα Καστανοχώρια και ο Κλιάσεφ με τον Κούζο Στεφώφ την περιφέρεια της Ζαγορίτσανης (Βασιλειάδας) μέσα στην οποία συμπεριλαμβανόταν και η Εράτυρα (Σέλιτσα).

   Για το λόγο αυτό ολόκληρο το Χειμώνα του 1901-1902 με τη συνδρομή του Παπατράϊκωφ, που μόλις είχε αποφυλακιστεί, περιόδευαν στα χωριά σχεδόν ανενόχλητοι μια και οι Τούρκοι είχαν χαλαρώσει τα μέτρα ασφαλείας εξαιτίας του Χειμώνα. Μαζί με όλα αυτά είχε αρχίσει και η μαζική εισαγωγή των όπλων που είχε αγοράσει ο Τσακαλάρωφ στην Αθήνα και τα είχε αποθηκεύσει σε διάφορες αποθήκες της ελληνοτουρκικής μεθορίου. Οι ενέργειες σε βάρος των Δυτικομακεδόνων θα ήταν πολύ μεγαλύτερες και εντονότερες αν την εποχή αυτή δεν υπήρχαν στη Δυτική Μακεδονία οι πρόδρομοι του Παύλου Μελά ντόπιοι αρχηγοί Κων. Ντόγρας, καπετάν   Στέφος, καπετάν Κώτας κ.α.

   Την εποχή αυτή συνέβησαν στη Σέλιτσα δύο απροσδόκητα γεγονότα. Το ένα ήταν η προσπάθεια διάδοσης του σλαβικού μικροβίου στο χωριό. Τη μεταφέρουμε όπως ακριβώς μας τη διηγήθηκε ο μπάρμπα-Γιάννης Βιλιανώτης (Λάμπρου) που ήταν παρών και έζησε από κοντά το γεγονός.

   Περί τα μέσα Μαΐου 1902 παρουσιάστηκε μια ομάδα 8 ανταρτών στο τυροκομείο του Παπαφώτη στην Παλιοκόζιανη. Απ’ αυτούς οι δύο ομιλούσαν τέλεια τα ελληνικά. Ο ένας (προφανώς ο αρχηγός) ζήτησε το Γούλια το Μπάτζιο, ο οποίος όπως αναφέραμε και πιο πάνω ήταν ο επικεφαλής του τυροκομείου και του είπε: «Με στέλνει ο Μήτρος Βλάχος, ο βοηθός σου (παραμπάτζιος) να σου δώσω αυτό το γράμμα για να το δώσεις στο αφεντικό σου για να μου παραδώσει τα υπόλοιπα χρήματα που του χρωστάει». Του χρεωστούσε πράγματι μιάμιση λίρα. Ο Μπάτζιος απάντησε ότι το αφεντικό ήταν στο χωριό και δεν ήξερε πότε θα γυρίσει.

   «Ταμάμ» απάντησε τότε ο αρχικομιτατζής, «θα πας στο χωριό για να βρεις το αφεντικό σου και θα ειδοποιήσεις τον παπά, τον μουχτάρη σας και το δάσκαλο ότι θα τους καρτερούμε στο μοναστήρι σας (εννοούσε τον Άγιο Αθανάσιο). Τους θέλουμε να έρθουν το δίχως άλλο». Πράγματι ο Γούλιας κατέβηκε στο χωριό, βρήκε το αφεντικό του και του διηγήθηκε τα καθέκαστα. Ειδοποίησαν και το μουχτάρη Γεώργιο Τσιατσιάνη το γιατρό Χαράλαμπο Αναστασιάδη και τον παπα-Γιώργη Δαφίνη (Παπαχαντζιάρα). Ο Μπάτζιος βρήκε στο δρόμο τυχαία το Γιάννη Βιλιανώτη και παιδικοί φίλοι καθώς ήταν του είπε το σκοπό του ερχομού του στο χωριό. Έτσι ο Βιλιανώτης έφτασε πρώτος στον Άγιο Αθανάσιο. Κοντά στον Άγιο Νικόλαο βρήκε τα πρόβατα του μοναστηρίου με τους τσοπάνηδες Κων/νο Κορμά του Δημητρίου και Μηλιόκα (Σέντη) Μήλιο του Νικολάου, τους ενημέρωσε σχετικά και παριστάνοντας κι αυτός το τσομπάνο οδήγησαν τα πρόβατα δίπλα στην Κουρμάλινα, κοντά στο μοναστήρι, για να βοηθήσουν κι αυτοί αν παρουσιαζόταν ανάγκη. Σημειώνουμε ότι την εποχή αυτή οι τσοπάνηδες οπλοφορούσαν νόμιμα. Επίσης είναι γνωστό ότι ο Παπαχαντζιάρας ήταν παλιός αγωνιστής από το 1870 και από το 1899 διατηρούσε υπό την αρχηγία του στην Εράτυρα μυστική ένοπλη ομάδα από τους Νικόλα Κόλια, Γιάννη Κόλια, Βασίλειο Χειμάρα, Γιάννη Κορμά, Δημ. Καραμήτσιο και Γιάννη Χασιώτη, οι οποίοι στα κατοπινά χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα πολέμησαν στο πλευρό άλλων καπεταναίων. Τα όπλα και τα πυρομαχικά τους τα προμήθευαν οι Βαγγέλης Βελούκας, Χρ. Καλαϊτζής και Δημ. Καρακίτσιος (Λαδάς, οι οποίοι νωρίτερα από το 1898 έκαναν το ζωέμπορο και τον κυρατζή. Πήγαιναν στη Λάρισα και από εκεί έφερναν λάδι σε δερμάτινα ασκιά και άλλα εμπορεύματα μέσα στα οποία έκρυβαν και όπλα (γκράδες που ήταν κοντοί) και φυσίγγια. Όλες όμως αυτές οι εμπορικές τους δραστηριότητες στην πραγματικότητα ήταν πάρεργο. Στην ουσία ήταν πράκτορες του ελληνικού Κομιτάτου και στη Λάρισα συνεργάζονταν με τον επίσης Σελιτσιώτη αρχιπράκτορα Ιωάννη Χολέβα τραπεζίτη, ο οποίος  ήταν όργανο της Εθνικής Εταιρίας, που έδρευε στη Λάρισα και είχε Πρόεδρο το μεγάλο πατριώτη Μιχάλη Σιάπκα. Απ’ αυτόν έπαιρναν εντολές και οδηγίες, που στη συνέχεια τις μετέφεραν είτε στον μετέπειτα εθνομάρτυρα Δεσπότη των Γρεβενών Αιμιλιανό Λαζαρίδη, είτε στο Εθνικό Κέντρο Κοζάνης.

   Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στο επεισόδιο. Η παρέα των Σελιτσιωτών έφτασε στον Άγιο Αθανάσιο το απόγευμα. Βρήκε πράγματι τρεις από τους οκτώ κομιτατζήδες στην παλιά Κούλια που τους περιποιούνταν ο γέροντας ηγούμενος. Οι άλλοι πέντε είχαν πάρει θέσεις κρυφά γύρω από το μοναστήρι και παραφύλαγαν. Οι δύο μάλιστα που ήταν από την πλευρά της Κουρμάλινας παρακολουθούσαν τους τσοπάνηδες του κοπαδιού. Στους τρεις κομιτατζήδες παρουσιάστηκαν μόνον οι πέντε Σελιτσιώτες (Γ. Τσιατσιάνης, Χ. Αναστασιάδης, Ζήκος Παπαφώτης), ιδιοκτήτης της στρούγκας, Γούλιος Μπάτζιος και Παπαχαντζιάρας, ο οποίος κάτω από το ράσο του είχε πάντοτε κρυμμένη μια χαντζάρα γι αυτό και του κόλλησαν το παρατσούκλι αυτό. Η ένοπλη ομάδα του χωρίς να γίνει αντιληπτή ακόμα και από τα σκυλιά του κοπαδιού, κρύφτηκε στα κελιά και στις αποθήκες του μοναστηρίου περιμένοντας το σύνθημα του Παπαχαντζιάρα.

   Όταν βρέθηκαν όλοι μαζί ο αρχηγός της τσέτας είπε το λόγο της επίσκεψής του, έδωσε το σημείωμα στον Παπαφώτη κι έπειτα με τρόπο που έδειχνε καλά δασκαλεμένο άνθρωπο, γύρισε την κουβέντα στο συμφέρον που έχουν όλοι οι Μακεδόνες να επαναστατήσουν εναντίον των Τούρκων για να απελευθερωθούν και συνεπώς όλοι οι σκλαβωμένοι Μακεδόνες είναι αδέλφια και πρέπει να αγωνιστούν εναντίον του κοινού εχθρού. Έπειτα γυρίζοντας στον Παπαχαντζιάρα είπε ότι αν δεχτεί Εξαρχικό ιερέα στο χωριό θα εισπράττει από την Εξαρχία 30 λίρες το μήνα (ποσό αρκετό μεγάλο). Επίσης είπε ότι η Σέλιτσα είναι το χωριό απ’ όπου υποχρεωτικά πρέπει να περάσουν οι αγωγιάτες, η επαναστατική οργάνωσή του, δηλ. το βουλγαρικό Κομιτάτο ήταν πρόθυμη να πληρώσει όχι μόνο τους Σελιτσιώτες αγωγιάτες αλλά και όλους τους άλλους κατοίκους του χωριού που θα βοηθούσαν στη μεταφορά και την απόκρυψη των όπλων και των πολεμοφοδίων.

   Στην αρχή, σύμφωνα με τα λεγόμενα του μπάρμπα-Γιάννη, η παρέα των Σελιτσιωτών προβληματίστηκε έντονα. Τα ψευτοκηρύγματα περί επαναστάσεως και ελευθερία της Μακεδονίας τους άρεσαν γιατί άγγιζαν τους πόθους και τα οράματά τους. Από τη στιγμή όμως που ο αρχικομιτατζής άρχισε να εκτοξεύει φοβέρες λέγοντας ότι όποιος δεν ακολουθήσει τον αγώνα με το καλό θα μετανιώσει πικρά, ότι πίσω απ’ αυτούς βρίσκονται χιλιάδες άλλοι που έχουν την υποστήριξη των Μεγάλων Δυνάμεων και κυρίως της Ρωσίας και πολλά άλλα, ο Παπαχαντζιάρας πρώτος με νόημα έδωσε να καταλάβουν οι άλλοι ότι πήρε την απόφαση να τους εξοντώσει. Στο μεταξύ είχε αρχίσει να σουρουπώνει κι έτσι βρήκαν την ευκαιρία να τρυπώσουν κρυφά στην Κούλια ο Νικ. Κόλιας και ο Βασ. Χειμάρας. Αυτό προέβλεπε το σχέδιο που είχαν κάνει καθώς ξεκινούσαν από το χωριό.

. Ο Παπαχαντζιάρας σε μια στιγμή σηκώθηκε και προφασίστηκε ότι θέλει να πάει στην τουαλέτα. Κατέβηκε κάτω κι όταν βεβαιώθηκε ότι σύμφωνα με το σχέδιο ήταν στη θέση τους τα δυο παλικάρια του, ανέβηκε ξανά επάνω και είπε προς τον αρχηγό «  Καπετάνιε συμφωνώ με όσα είπες αλλά θέλω να κουβεντιάσουμε κάτι οι δύο μας ιδιαίτερα, πριν σου πω την τελική μου απάντηση». Και πριν καλά-καλά βγουν από την Κούλια, ο Παπαχαντζιάρας, που ήταν, κατά πως μολογούσαν όλοι οι παππούδες μας, πολύ ψηλός και πολύ χειροδύναμος και ευκίνητος, άρπαξε από το λαιμό τον αρχικομιτατζή και πριν εκείνος προλάβει να αντιδράσει έπεσε νεκρός με μια μαχαιριά του Κόλια. Ύστερα ανέβηκε ατάραχος πάλι στο δωμάτιο που ήταν οι άλλοι και είπε στον υπαρχηγό να κατεβεί κάτω γιατί τον θέλει ο αρχηγός του. Εκείνος σηκώθηκε ανυποψίαστος και μόλις βγήκε από την πόρτα αιφνιδιάστηκε από το Χειμάρα που με το ένα χέρι του έκλεισε το στόμα και με το άλλο του κάρφωσε το μαχαίρι. Σχεδόν ταυτόχρονα οι άλλοι με πρωτοστάτη τον Παπαφώτη έκαναν το ίδιο στον τρίτο κομιτατζή-φύλακα, που καθόταν δίπλα τους και είχε το όπλο στα σκέλη του. Όλα έγιναν με τέτοιο τρόπο ώστε οι έξω από την Κούλια δεν αντιλήφτηκαν το παραμικρό. Είχε σχεδόν νυχτώσει όταν ο Γούλιας ο Μπάτζιος βγήκε και φώναξε τους Σελιτσιώτες τσοπάνους να πάνε για φαγητό. Στους κομιτατζήδες είπε ότι ο αρχηγός τους έδωσε εντολή να πάνε πρώτα οι τρεις να φάνε κι έπειτα οι άλλοι δυο για να μη μείνει το μοναστήρι δίχως σκοπούς. Μόλις οι τρεις μπήκαν στην Κούλια αιφνιδιάστηκαν από τους Σελιτσιώτες και πριν προλάβουν να αντιδράσουν βρέθηκαν νεκροί. Την ίδια τύχη είχαν και οι άλλοι δυο που πήγαν κατόπι.

   Τέλος αφού έπλυναν τα αίματα και έριξαν ασβεστόνερο, έβαλαν τα πτώματα σε «κουσιόργια» (μεγάλα κοφίνια πλεγμένα με βέργες ιτιάς), τα φόρτωσαν σε τέσσερα μουλάρια και τα έριξαν στη «Σκασμάδα» (μεγάλη σχισμή μεγάλου βάθους στις πλαγιές του Συνάσκιου (Σινιάτσικο). Τη μεταφορά τους ανέλαβαν ο Λάζος και ο Δημήτριος Τσιόρκας, Κων/νος Γ. Τζημόκας, Ιωάννης Χαρίσης (Νάκας), Ευθύμιος Καρανίτσιος, και Αθανάσιος Φασούλας (Αλβανός). Τον οπλισμό των Βουλγάρων τον μοιράστηκαν οι Ερατυρείς που ήταν στο επεισόδιο, οι οποίοι μάλιστα πήραν βαρύ όρκο ότι ΠΟΤΕ δε θα μαρτυρήσουν ΤΙΠΟΤΕ και σε ΚΑΝΕΝΑ επειδή φοβούνταν την εκδίκηση. Και πράγματι ακόμα και στα κατοπινά χρόνια όταν συναντιούνταν δεν άνοιγαν κουβέντα για το θέμα αυτό, με αποτέλεσμα να μη μαθευτεί μέχρι σήμερα η αλήθεια και το πραγματικό γεγονός. Ακόμα και αυτοί που υπήρξαν ενεργά μέλη στο Μακεδονικό Αγώνα δεν γνώριζαν την αλήθεια. Άλλοι απ’ αυτούς αγνοούσαν εντελώς το γεγονός κι άλλοι έλεγαν ότι κάτι είχαν ακούσει, αλλά δεν ήξεραν ακριβώς ονόματα και λεπτομέρειες, με αποτέλεσμα να πλαστεί ένας μύθος γύρω από το θέμα αυτό με πολλές παραλλαγές. Ίσως για το λόγο αυτό ο μακαρίτης μπάρμπα-Γιάννης που μ’ αγαπούσε ιδιαίτερα, όταν μου το διηγήθηκε και το κατέγραψα, το Καλοκαίρι του 1958, στο τέλος πρόσθεσε προβληματισμένα: «Δεν ξέρω αν έκανα καλά που στα είπα όλα αυτά, αλλά στα είπα για να μη χαθεί η αλήθεια μαζί με μένα τώρα που μόνο εγώ ζω απ’ όλους που σ’ ανάφερα. Όσο ζω όμως κι εγώ να μη τα γράψεις πουθενά».